اگرچه ایران در دهه‌های گذشته در تولید و صادرات پسته به عنوان یک کالای منحصر به فرد در رتبه نخست جهان قرار داشت و چین و کشورهای خاور دور، هند، روسیه، کشورهای اروپایی و کشورهای عربی اصلی‌ترین کشورهای مقصد صادراتی پسته ایرانی هستند، اما در سال‌های اخیر آمریکا این جایگاه را از ایران گرفته و در این میان برخی تصمیم‌ها و سیاست‌گذاری‌های غلط داخلی نیز بی‌تأثیر نبوده‌اند.
مشکلات تعهد ارزی
رئیس هیئت مدیره انجمن پسته ایران معتقد است دولت با گرفتن تعهد ارزی از صادرکنندگان سبب ایجاد مشکلاتی برای آن‌ها می‌شود.
محمد صالحی ادامه می‌دهد: ما با بازگرداندن ارز مشکلی نداریم مشکل از اینجا شروع می‌شود که دولت با صدور بخشنامه‌هایی موجب مشکلات زیادی برای بخش صادرات می‌شود مثلاً از صادرکننده می‌خواهد ارز برگشتی حاصل از فروش پسته را به قیمت ارز نیمایی به دولت یا به واردکننده بفروشد یا در بخشنامه‌هایی به واردکنندگان خودرو و غیره اجازه واردات در قبال صادر کردن کالاهایی مثل پسته را داده که این شرکت‌ها از آنجا که سودشان در واردات است با پایین ارائه کردن قیمت پسته در بازارهای جهانی مشکلات عدیده‌ای را برای صادرات این محصول ایجاد کرده‌اند.
خودتحریمی بانک مرکزی
نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی نیز با انتقاد از نحوه برخورد بانک مرکزی با تولیدکنندگان پسته در استان کرمان که از آن با عنوان اقدامی در راستای خودتحریمی یاد کرد از مسئولان این بانک خواست هر نوع تصمیم در این حوزه را بر اساس بررسی‌های کارشناسی میدانی اتخاذ کنند.
شهباز حسن‌پور بیگلری درباره مشکلاتی که برای تولیدکنندگان پسته در استان کرمان ایجاد شده است، می‌افزاید: مهم‌ترین مشکل حوزه کشاورزی این منطقه ناشی از خودتحریمی‌هاست؛ چرا که امروز بانک مرکزی برخوردی با تولیدکنندگان پسته دارد که از هر نوع تحریم خارجی بدتر است.وی تصریح می‌کند: متأسفانه بانک مرکزی در مورد پسته که محصول کشاورزان زحمتکش این منطقه است اعلام کرده ارز حاصل از آن همچون ارز نیمایی یعنی ۴۰ هزار تومان محاسبه شود.
این نماینده مردم در مجلس دوازدهم، یادآور می‌شود: این تصمیم در حالی اتخاذ شده که تولیدکنندگان پسته در این منطقه باید برای تهیه سم، کود، نهاده‌های دامی و تأمین مایحتاج زندگی خود در بازار برحسب دلار ۷۰ هزار تومانی پرداخت کنند.حسن‌پور بیگلری تأکید می‌کند: متأسفانه دوستان فعال در بانک مرکزی به جای اینکه در این حوزه یک بار براساس واقعیت‌های موجود و دید کارشناسی میدانی اقدام کنند طبق اطلاعات موجود در کتاب‌ها و مقالاتی که هیچ کجا پیاده‌سازی نشده‌اند، تصمیم‌گیری می‌کنند که این موضوع سبب بروز مشکلات عدیده‌ای برای کشاورزان این منطقه شده است.
ورود صرافان به صادرات پسته
عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران نیز نسبت به از دست رفتن بازارهای صادراتی پسته کشور هشدار داده و می‌افزاید: پسته یکی از مهم‌ترین محصولات باغی ایران بوده که در سال‌های اخیر ارزآوری قابل توجهی برای کشور داشته است.
محمدعلی محمد میرزائیان ادامه می‌دهد: در این میان قوانین و سیاست‌های بازگشت ارز حاصل از صادرات، آسیب‌های جدی و جبران‌ناپذیری به صادرات پسته کشور تحمیل کرده و مانع حضور کشاورزان در بازارهای رقابت جهانی شده است. برای کشاورز صادرات و پیمان‌سپاری ارزی با دلار نیمایی، یعنی ۳۰ تا ۴۰درصد ارزان‌تر از نرخ دلار در بازار آزاد که صرفه اقتصادی ندارد.
نایب رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران تصریح می‌کند: سیاست‌های ارزی بانک مرکزی و دولت در حال حاضر به بزرگ‌ترین مانع در مسیر فروش خارجی این محصول تبدیل شده است. سیاست رفع تعهد ارزی عملاً به حذف صادرکنندگان اصیل پسته ایران در بازار جهانی منتهی شده است.
محمدمیرزائیان تأکید می‌کند: سیاست‌گذاری بانک مرکزی عملاً مسیر صادرات توسط تولیدکنندگان را مسدود کرده و در همین حال واردات در اولویت قرار گرفته است. در چنین موقعیتی حتی برخی صرافان نیز به صادرات پسته و محصولات کشاورزی ورود کرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه بازگشت ارز حاصل از صادرات با قیمت دلار نیمایی، برای کشاورز صرفه اقتصادی ندارد، خاطرنشان می‌کند: در چنین شرایطی کشاورز امکان فروش محصول خود به بازار رقابت جهانی را از دست خواهد داد.
وعده‌های پوچ به پسته‌کاران کرمانی
دبیر خانه کشاورز استان کرمان نیز با بیان اینکه پسته‌کاران با وجود محدودیت‌های زیاد نظیر خاموشی‌های متعدد چاه‌های آب، محصول خود را برداشت می‌کنند ولی در مراحل بعدی با مسائل دیگری نظیر پیمان‌سپاری ارزی مواجه می‌شوند، اظهار می‌کند: کشاورزان باید کود و سم و همه نیازهای تولید را با ارز آزاد تهیه کنند ولی پس از صادرات پسته، ارز را باید از طریق ثبت در سامانه نیما و با پیمان‌سپاری ارزی دریافت کنند.
مهدی سیف‌الدینی می‌افزاید: این وضعیت موجب شده در چند سال گذشته بسیاری از صادرکنندگان بنام از بازار فروش پسته خارج شده و دلالان جایگزین آن‌ها شوند. از طرفی در سال‌های گذشته برای حل مشکل پیمان‌سپاری ارزی بسیار پیگیری کردیم و برخی مسئولان قول دادند آن را حل می‌کنند، اما ما مانده‌ایم و وعده‌هایی که پوچ بود.
وی ادامه می‌دهد: امیدواریم وزیر جهاد کشاورزی، وزیر نیرو، وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی به داد ما کشاورزان برسند تا مثل همه دنیا بتوانیم محصول خود را راحت بفروشیم، با دیگر تولیدکنندگان رقابت کرده و ارز خود را هم به راحتی دریافت کنیم. اگر وضع فعلی ادامه داشته باشد دیگر تولید پسته مقرون به صرفه نیست.
نظر شما